Hoe ik deze waardevolle tool al jaren succesvol inzet.
Vlak voor het heerlijke lange weekend mocht ik nog een leuk klusje doen. Ik ben gestart met een lessenserie van 5 lessen waarin ik muziek en taal verbind op een school waar veel leerlingen een taalachterstand hebben, vaak omdat er thuis geen Nederlands gesproken wordt. Muziek is dan een heel fijn middel om aan taal te werken.
Voordat ik op de school kwam heb ik de directeur uitvoerig gesproken. Zij vertelde me dat er wel vaker externen op de school komen en dat vooral de leerlingen van de bovenbouw daar wisselend op reageren.
Toen ik op de school kwam vertelde de juf van groep 8 zelfs dat deze groep geen afscheidsmusical ging doen, omdat de kinderen daar niet voor te porren waren.
Op deze school werd ook weinig met muziek gedaan, dus de leerlingen waren ook niet gewend om te zingen.
Nu zou ik met deze aanwijzingen kunnen denken dat het een pittige klus zou worden. Maar uit ervaring weet ik dat als ik met deze gedachte een klas binnen stap het een Self Fulfilling Prophecy wordt. Ik kan beter met een frisse, open blik de klas binnen stappen.
Één waardevolle tool die ik altijd meeneem in dit soort situaties: de Functioneel Hiërarchische Positie.
In het boek Hoe de straat de school binnendringt van Illias el Hadioui staat feilloos omschreven hoe het werkt: De Sociaal Hierarchische Positie (SHP) en de Functioneel Hiërarchische Positie (FHP).
Als docent kun je altijd kiezen tussen deze twee posities. Als er iets van een straatcultuur in een klas is geslopen is onder de leerlingen de SHP dominant. Zelfs in de onderbouw merk ik dit soms. Als je als docent uitgaat van jouw SHP (ik ben de docent dus je moet naar me luisteren) gaat het mis: je tast hiermee de SHP van de leerling aan, die moet zijn positie in de groep verdedigen dus gaat tegen je in om die positie terug te veroveren. Strijd dus. Een strijd die je nooit gaat winnen.
Wat je beter kunt doen: uitgaan van je FHP (Ik ben goed in muziek en wil jou graag wat leren). Je daagt leerlingen uit om iets te leren, er komt een positieve vibe in de klas en de SHP van de leerlingen onderling gaat in je voordeel werken (Sssst: de meester wil het uitleggen).
Meteen als ik groep 8 binnen stap merk ik het: een vleugje straatcultuur. Ik krijg wat opmerkingen over hoe groot ik ben, dat ik vast ook sterk moet zijn. Ik moet dus oppassen dat ik hier niet in mee ga, dat ik blijf praten vanuit mijn FHP. In dit geval maakte ik er een grapje van door heel erg te overdrijven: ik ben supersterk, kijk maar uit. Mijn gitaar is zelfs zo zwaar dat alleen ik 'm kan tillen, net als Thor's hamer (see what I did there: van SHP naar FHP in één zin en een beetje Noorse Mythologie in de mix, in het kader van muziek en taal).
En het lukt.
Binnen 30 minuten zijn we met elkaar een tafelritme aan het spelen en rappen we hier overheen.
Natuurlijk ga ik even kijken waar de grens ligt bij deze groep: de volgende les gaan we een liedje zingen :) Als ik blijf acteren vanuit mijn FHP moet dat lukken: zingen kan altijd!